Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2016

Με αφορμή τον θάνατο του Ουμπέρτο Έκο

Με αφορμή τον θάνατο του Ουμπέρτο Έκο (19/02/2016).



Θυμήθηκα το εξής:

Πριν χρόνια, φοιτήτρια ούσα, αγόρασα το βιβλίο του "Το εκκρεμές του Φουκώ". Η ελληνική έκδοση ήταν των εκδόσεων "Γνώση" κι ήταν ένα τεράστιο βιβλίο 800 σελίδων που θα χρειαζόταν την αμέριστη αφοσίωση μου. Έτσι αγόρασα τρόφιμα για μια εβδομάδα, κλείστηκα σπίτι, διάβαζα ασταμάτητα και κοιμόμουν μόνο όταν ένιωθα κουρασμένη-δεν είχε σημασία αν έξω ήταν νύχτα ή μέρα. Μετά από 6 ή 7 μέρες τελείωσα το βιβλίο, βγήκα δειλά δειλά στον έξω κόσμο, που μου έμοιαζε τόσο ξένος, αφού είχα περάσει μια εβδομάδα βυθισμένη στον συναρπαστικό χωροχρόνο του βιβλίου.




Σήμερα το πρωί έψαξα το βιβλίο στη βιβλιοθήκη, το κατέβασα και με έκπληξη βρήκα μέσα ένα απόκομμα του '92 (!) της Ελευθεροτυπίας- ήταν να έρθει στην Ελλάδα ο συγγραφέας-, και μια φωτογραφία από το εσωτερικό του Πάνθεον αυτού του αλλόκοτου κτηρίου στη Ρώμη, τόσο παράξενο, σαν να κουβαλά όλη την μνήμη της πόλης στη δομή του- που δεν είναι ενιαία. Έχοντας διαβάσει το βιβλίο, το Πάνθεον μου έγινε έμμονη ιδέα ως ένα μέρος που έπρεπε οπωσδήποτε να δω.


Το τελευταίο κείμενο του Ουμπέρτο Έκο που διάβασα:

Ο Έκο έγραφε τακτικά στο ιταλικό περιοδικό Espresso όπου είχε την στήλη "La bustina di Minerva", και συνήθως εμφανιζόταν στην τελευταία σελίδα του περιοδικού.



Το τελευταίο κείμενο του που διάβασα στο Espresso  έχει τίτλο "Η πολιτισμένη συζήτηση". Το παράπονο του ήταν ότι, ενθυμούμενος τη συμμετοχή του στη θρυλική γαλλική εκπομπή λόγου "Apostrophe",  οι συμπατριώτες του είχαν απολέσει την τέχνη της πολιτισμένης συζήτησης. Ότι στα σημερινά "talk shows" στην πατρίδα του "ο κόσμος μιλά ο ένας πάνω από τον άλλον, ουρλιάζει, ενίοτε προσβάλλει και (το πιο τρομακτικό) ο συντονιστής της συζήτησης δεν κάνει τίποτε να ηρεμήσει τα πνεύματα αλλά έμμεσα εντείνει τη λεκτική σύρραξη".

Ο Ουμπέρτο Έκο έφυγε με αυτό το μικρό παράπονο. Ήθελα να του είχα πει, ότι αυτά που έβλεπε στη χώρα του δεν ήταν τίποτα μπροστά στις εκτρωματικές "συζητήσεις" (κατ' ευφημισμόν") που γίνονται στην ελληνική τηλεόραση.

Addio Umbertο Eco κι ελπίζω εκεί που βρίσκεσαι τώρα να απολαμβάνεις τις πιο όμορφες συζητήσεις.

Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016

O Totó κι η Νάπολη

Σαν σήμερα το 1898 γεννήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους κωμικούς, ο μεγαλύτερος της Ιταλίας σίγουρα, ο Antonio Griffo Focas Flavio Angelo Ducas Comneno Porfirogenito Gagliardi De Curtis di Bisanzio (ναι όλο αυτό) γνωστός με το ψευδώνυμο Totó.




Αριστοκρατικής καταγωγής, το προδίδει άλλωστε και το πλήρες ονοματεπώνυμο του, επιδόθηκε νωρίς στην ηθοποιία παρά την επιμονή της μητέρας του να τον κάνει παπά. Ονομάστηκε "ο πρίγκηπας του γέλιου", γύρισε άπειρες ταινίες, συνεργάστηκε με τους πιο γνωστούς Ιταλούς σκηνοθέτες, έπαιξε στο θέατρο, έγραψε ποίηση (στην ναπολιτάνικη διάλεκτο), έγραψε και πανέμορφα τραγούδια (ναπολετάνικα καντσόνε, αυτό το υπέροχο μελαγχολικό και τόσο μελωδικό είδος τραγουδιού).


Το πιο γνωστό τραγούδι του είναι το Malafemmenα, το οποίο τραγούδησε ο μέγας Ναπολιτάνος τροβαδούρος Roberto Murolo:




Κι ο ίδιος ο Τοτό δεν τραγουδούσε άσχημα. Εδώ τον βλέπουμε σε σκηνή από την ταινία Uomini o Caporali, ενώ τραγουδά ένα όμορφο ναπολιτάνικο καντσόνε.





Ο Τοτό λάτρευε τη γενέτειρα του, τη Νάπολη, μια πόλη αφάνταστα πληθωρική και συναισθηματική, λάτρευε τους ανθρώπους της, την ντοπιολαλιά (μουσική στα αυτιά του ξένου), κι εκείνη το ίδιο, για τους ναπολιτάνους ο Τοτό ήταν το μεγάλο καμάρι της πόλης. Το πόσο λατρεμένος ήταν φάνηκε στην κηδεία όταν χιλιάδες Ναπολιτάνοι, έτρεξαν να του πουν το τελευταίο αντίο. 




Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016

Endeavour

Τα στοιχεία που συνθέτουν μια καλή αστυνομική σειρά είναι:

1) Ο/Η πρωταγωνιστής/τρια είναι πανέξυπνος, ιδιοφυής αλλά συγχρόνως ιδιόρρυθμος, sui generis.
2) Σφιχτοδεμένο σενάριο. Πολύπλοκο αλλά μέχρι ένα σημείο.
3) Ενδιαφέροντες δεύτεροι χαρακτήρες όλων των ειδών, καλοί, κακοί, έξυπνοι, ανίκανοι, αλλά ποτέ τόσο έξυπνοι ή ιδιόρρυθμοι όσο ο/η πρωταγωνιστής/τρια.
4) Τόπος και χρόνος δράσης.

Ας ξεκινήσω από το τελευταίο στοιχείο. Όταν έχουμε αστυνομική σειρά εποχής, υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον γιατί εκ των πραγμάτων ο αστυνομικός ή ντετέκτιβ μας έχει λιγότερες διευκολύνσεις από τους σημερινούς που η τεχνολογία τους προσφέρει απλόχερα βοήθεια. Κι αν μια σειρά εποχής, ας πούμε μέσα δεκαετίας 60, την τοποθετήσουμε κάπου στην ειδυλλιακή αγγλική εξοχή, ας υποθέσουμε στην Οξφόρδη, τότε δεν έχουμε παρά να δούμε να τριγυρίζει στους δρόμους  αυτής της χαριτωμένης και βροχερής πόλη, ο αστυνόμος Μορς, αλλιώς γνωστός ως Endeavour που είναι το μικρό του όνομα.




Endeavour είναι παράξενο όνομα (βλέπε ετυμολογία λέξης εδώ) αλλά στον αστυνόμο Μορς ταιριάζει γάντι μιας κι ο ίδιος είναι παράξενος κι ιδιόρρυθμος (στοιχείο 1). Θα περίμενε κανείς ότι σε μια ήσυχη μικρή πόλη σαν την Οξφόρδη, λίγη δουλειά θα υπήρχε για την αστυνομία, το αντίθετο όμως, τα μυστικά που καλύπτουν την πόλη σαν πνιγηρή ομίχλη είναι πολλά και παλιά. Οι ιστορίες ξετυλίγονται αργά στα μεγάλης διάρκειας επεισόδια της σειράς, κι ο Μορς περιφέρεται ως λαγωνικό σε μια πόλη που γνωρίζει καλά μιας και σπούδασε εκεί χωρίς ποτέ να πάρει πτυχίο. Λιγομίλητος, ελαφρώς απείθαρχος, όσο χρειάζεται για να μπει σε μπελάδες, θεωρείται ο ιντελεκτουέλ του τμήματος, άλλωστε ακούει κλασική μουσική και διαβάζει ποίηση. Ο διαφορετικός τρόπος σκέψης και δράσης, αν και πολλές φορές γίνεται αντικείμενο χλεύης από τους συναδέλφους του κι ενίοτε τον οδηγεί σε λάθος μονοπάτια αρχικά προκαλώντας την οργή ανωτέρων του, στο τέλος είναι εκείνος που θα δώσει τη λύση.



Στη σειρά έχουμε εντυπωσιακή αναπαράσταση της εποχής- ωραία ενδυματολογία παρεμπιπτόντως- και φυσικά αυτό που μας εγγυώνται πάντα οι αγγλικές σειρές, εξαιρετικές ερμηνείες. Ο ηθοποιός Shaun Evans είναι ιδανικός ως Endeavour Morse με το ονειροπόλο βλέμμα, που τον κάνει να μοιάζει μονίμως αφηρημένος.



Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χαρακτήρας του Μορς βασίζεται στον κεντρικό χαρακτήρα των βιβλίων του συγγραφέα Colin Dexter. Υπήρξε μάλιστα σειρά της αγγλικής τηλεόρασης με τον τίτλο Inspector Morse βασισμένο στα βιβλία.
Εδώ, στη σειρά Endeavour, βλέπουμε τον ίδιο χαρακτήρα, σε μικρότερη ηλικία, στην αρχή της καριέρας του.




Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016

Father Ted

Βλέποντας προχθές τις αστείες όσο και θλιβερές εικόνες από την συγκέντρωση διαμαρτυρία της ελληνικής εκκλησίας για τις νέες ταυτότητες, θυμήθηκα μια παλιά σειρά.

Η σειρά Father Ted ήταν μια σειρά του αγγλικού καναλιού Channel 4 και παίχτηκε για 3 σεζόν κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '90.
Η σειρά Father Ted είναι από τις πλέον ξεκαρδιστικές σειρές στην ιστορία της αγγλικής (ή μάλλον παγκόσμιας) τηλεόρασης.
Η σειρά Father Ted είναι μια σειρά που δεν θα μπορούσε ποτέ να είχε γυριστεί από ελληνικό κανάλι.





Για τον απλό λόγο ότι η σειρά σατίριζε την Καθολική Εκκλησία και δεν δίσταζε να αναφέρεται έστω κι έμμεσα ή ως αστείο, σε ακανθώδη θέματα τα οποία η ίδια η Εκκλησία προσπαθούσε να κρύψει επιμελώς.

Η ιστορία στη σειρά είχε ως εξής: Ο κεντρικός χαρακτήρας της σειράς, ο πατήρ Τεντ, έχει μετατεθεί στο νησί Κράγκι κάπου στις άγριες ακτές της Ιρλανδίας. Η μετάθεση είναι μάλλον δυσμενής μιας κι είχε πιαστεί να υπεξαιρεί χρήματα της Εκκλησίας. Συγκατοικεί με τον ηλικιωμένο προκάτοχο του Πατήρ Τζακ, έναν ελεεινό μέθυσο που τις λίγες φορές που ανοίγει το στόμα του είναι να βλαστημησει ή να σκούξει την επιθυμία του για γυναίκες ή ποτό. Είναι κι ο πατήρ Ντούγκαλ, μαθητευόμενος ιερέας, κι η επιτομή της αφέλειας, της αθωότηας, ίσως και της ηλιθιότητας αλλά το παραβλέπουμε αυτό γιατί είναι τόσο συμπαθής. Και το κουαρτέτο συμπληρώνει η σχεδόν παρανοϊκή οικονόμος τους, κα. Ντόιλ, που μοιάζει να γεννήθηκε μόνο και μόνο για να φτιάχνει και να σερβίρει τσάι.



Παρακολουθούμε τις περιπέτειες τους, που τελικά δεν είναι λίγες για ένα τόσο απομονωμένο νησί σαν το Κράγκι.
Μες από την όχι και τόσο ήσυχη ζωή τους και με όλα όσα τους συμβαίνουν στην επαφή τους με τον έξω κόσμο κι άλλα μέλη της Εκκλησίας, καυτηριάζεται άγρια κι απροκάλυπτα ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει, υποκρισία, υστεροβουλία, μισαλλοδοξία. Τα άπλυτα της βγαίνουν στη φόρα μέσα από τους σπιρτόζικους, ξεκαρδιστικούς διαλόγους, οι οποίοι διάλογοι σε κανέναν δεν χαρίζονται. Κι όλα αυτά στην Ιρλανδία, μια, υποτίθεται, σκληροπυρηνική καθολική χώρα.



Η σειρά κράτησε για τρεις απολαυστικές σεζόν. Το σίγουρα ήταν ότι θα συνέχιζε ακάθεκτα αλλά δυστυχώς ο πρόωρος θάνατος του πρωταγωνιστή Dermot Morgan μια μέρα μετά το τέλος των γυρισμάτων του τελευταίου επεισοδίου της 3ης σεζόν έθεσε τέλος σε μια σειρά που όμοια της δεν θα ξαναδούμε. Ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα. Και στην περίπτωση που γυριζόταν κάτι παρόμοιο θα είχα ικανό τον κάθε "Αμβρόσιο" κι "Άνθιμο" να βομβαρδίζει τον σταθμό που θα τολμούσε να παίξει τον ελληνικό "πατήρ Τεντ" και τους θρησκόληπτους συμπατριώτες να ορμούν με λάβαρα και σταυρούς να καταστρέψουν ό,τι απέμεινε από τον βομβαρδισμό.
Αμήν.



Στο youtube μπορεί να βρει κανείς όλα τα επεισόδια της σειράς:




Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2016

Mozart in the jungle

Ο Ροντρίγκο ντε Σόουζα είναι ένας Μεξικανός, ταλαντούχος, εκκεντρικός 3ο και κάτι μαέστρος που γίνεται μουσικός διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης. Είναι νέος, ενθουσιώδης, χαριτωμένος, γελαστός, γενικά είναι ό,τιδήποτε δεν θα περίμενε κανείς από έναν διευθυντή ορχήστρας να είναι!
Περιφέρεται με ποδήλατο στη Νέα Υόρκη, πίνει ματέ, καπνίζει πότε πότε μαριχουάνα, ξεδίνει σε λάτιν ρυθμούς όποτε βρει ευκαιρία.



Τον πλαισιώνουν οι μουσικοί του. Η φιλόδοξη, νεαρή παίχτρια του όμποε Χέιλι (Χάι-Λάι όπως την φωνάζει), η πανέμορφη βιολοντσελίστρια Σύνθια, o βιολιστής Γουόρεν, ο δεξιοτέχνης του πίκολο Μπομπ κι όλη η υπόλοιπη ορχήστρα.




Ακούει συγκαταβατικά την γκρίνια της Γκλόρια της διευθύντριας του, ανέχεται τα παρανοϊκά ξεσπάσματα του προκατόχου του Τόμας Πέμπριτζ, υποφέρει με τα ατέλειωτα καπρίτσια των μουσικών του. Ενίοτε τον επισκέπτεται το φάντασμα του Μότσαρτ και συζητούν σαν δυο παλιοί φίλοι. Καμιά φορά νιώθει παγιδευμένος, σαν να μην να καταλαβαίνει κανείς τις καινοτόμες ιδέες που φέρνει στην ορχήστρα, φοβάται ότι δεν μπορεί να ελέγχει τους μουσικούς του. Άγχη, στρες αλλά πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Και πάντα -σχεδόν- άψογες εμφανίσεις οι οποίες ξεσηκώνουν το κοινό που τον λατρεύει. Ένα αστέρι στην καρδιά της Νέας Υόρκης.



Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια από τις πιο χαριτωμένες σειρές που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο καιρό: Mozart in the Jungle.



Δεν είναι τυχαίο ότι η σειρά κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης σειράς  στην κατηγορία κωμωδία ή μιούζικαλ κι ο ίδιος ο Gabriel Garcia Bernal, αυτός ο θαυμάσιος Μεξικανός ηθοποιός, βραβεύτηκε για την ερμηνεία του. Που είναι σπιρτόζικη, αστεία, με μια λέξη απολαυστική!



Όπως συζητούσα με μια φίλη, λείπουν πια οι καλές, ποιοτικές κωμικές σειρές των ημίωρων επεισοδίων. Καλά τα δράματα, καλά και τα αστυνομικά, αλλά κάποιες φορές απλά θες να χαλαρώσεις, να γελάσεις, να περάσεις τόσο καλά όσο κι οι χαρακτήρες της σειράς χωρίς να γίνονται όλα βαριά κι ασήκωτα.
Η σειρά Mozart in the Jungle έχει ποιότητα. Κι έχει και Gabriel Garcia Bernal σε μεγάλα κέφια. Κι έχει μια Νέα Υόρκη στις ομορφιές της!



Κι εδώ το τρέιλερ της πρώτης σεζόν: